Ludzie od zawsze zwracali uwagę na piękno i tajemnicę przyrody. Dlatego też w literaturze odnajdujemy wiele dzieł, których inspiracją była właśnie natura i środowisko naturalne. W poniższym artykule przedstawimy kilka z nich.

I. Literackie inspiracje przyrodnicze
Od dawna literatura korzystała z bogactwa przyrody i wizerunków, które ona daje. Już w literaturze starożytnych Greków pojawiały się tła przyrodnicze, jak w Iliadzie Homera, gdzie opisano wspaniałe krajobrazy sycylijskie. Później, w epoce romantyzmu, przyroda stała się źródłem natchnienia dla wielu pisarzy, którzy podziwiali piękno krajobrazów i misterium natury. Warto zatem przywołać dzieła takie jak “Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, “Romantyczność” Juliusza Słowackiego czy “Dziady” Mickiewicza. To w nich, zarówno w opisach natury jak i w wartościach, które ona niesie, możemy odnaleźć najpełniejsze doświadczenie związane z przyrodą.

II. Literatura ekologiczna
Od kilku dziesięcioleci w literaturze zaczęła pojawiać się tematyka ekologiczna, oraz opisy trudnej sytuacji środowiska naturalnego. Pisarze z różnych stron świata zaczęli poruszać problemy związane z zanieczyszczeniami, nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych, zagrożonych gatunków czy globalnych zmian klimatycznych. Warto przywołać w tym miejscu dzieła takie jak “Ciche Don” Michaiła Szołochowa, “Wiosna Feuerwehrmanna” Tomasza Uklańskiego czy “Powódź” Józefa Wittlina. W tych dziełach poruszane są problemy związane z zagrożeniami dla środowiska naturalnego oraz konsekwencjami zaniedbań i eksploatacji.

III. Wykorzystanie przyrody w literaturze fantasy
Przyroda i krajobrazy często stanowią ważny element w wielu opowieściach fantasy. Autorzy tych dzieł tworzą zupełnie nowe światy, a przyroda staje się często kluczem do ich zrozumienia i odkrycia między innymi drogi do innego wymiaru. Przywołując kilka tytułów, warto wspomnieć o “Władcy pierścieni” J.R.R. Tolkiena czy “Gwiezdnych Wojnach” George’a Lucasa, gdzie krajobrazy i przyroda tworzą tło dla dalszej fabuły, często oddając klimat określonych lokacji.

IV. Przyroda w literaturze dziecięcej
Przyroda posiada dla dzieci ogromny urok i wartość edukacyjną. Dlatego też wiele dzieł literackich dla najmłodszych zawiera w sobie elementy przyciągające uwagę dziecięcej wyobraźni. Poczynając od “Basi i Maśki” Marii Kownackiej, czy “Małej Syrenki” Hansa Christiana Andersena, a kończąc na “Pippi Pończoszance” Astrid Lindgren, każde z tych dzieł posiada w sobie elementy przyrody i buduje dziecko miłość do niej.

V. Podsumowanie
Przyroda od zawsze stanowi ważne źródło inspiracji dla literatury. Zarówno w klasycznych dziełach jak i w nowoczesnej literaturze mamy do czynienia z wizerunkami natury i jej piękna oraz z kondycją otaczającego nas środowiska. Czytając takie dzieła można z jednej strony odkryć piękno przyrody, a jednocześnie zyskać świadomość konieczności jej ochraniania.